De meeste patiënten met medicatie -overgebruikshoofdpijn hebben een voorgeschiedenis van aanvalsgewijze hoofdpijn die langzaam in frequentie is toegenomen. Veel patiënten ontwaken ’s ochtends met hoofdpijn of worden er ’s nachts wakker van en nemen dan weer medicatie. Bij de minste lichamelijke of intellectuele inspanning verergert de hoofdpijn. Het effect van de geneesmiddelen (paracetamol en/of NSAID’s) neemt af, terwijl de frequentie van de aanvallen toeneemt. Overmatig gebruik van paracetamol en/of NSAID’s (≥ 15 dagen per maand) of triptanen (≥ 10 dagen per maand) gedurende langer dan 3 maanden kan deze hoofdpijn induceren (15). De hoeveelheid medicatie die per dag wordt gebruikt, is niet van belang voor het stellen van de diagnose. Gebruik van pijnmedicatie zonder recept kan verborgen blijven voor de huisarts. Uiteindelijk belanden de patiënten in een vicieuze cirkel met (bijna) dagelijks optredende hoofdpijn en dagelijkse inname van geneesmiddelen voor de hoofdpijn. Bijkomende verschijnselen zijn: vermoeidheid, misselijkheid, snelle irritatie, concentratiestoornissen, rusteloosheid, angst en depressie. Medicatieovergebruikshoofdpijn komt ook voor bij kinderen.

Het karakter van de medicatieovergebruikshoofdpijn hangt af van de soort hoofdpijn die de patiënt aanvankelijk had. Patiënten die te veel geneesmiddelen gebruiken voor migraine rapporteren dat de frequentie van de migraineaanvallen toeneemt tot dagelijkse migraine. Patiënten die te veel geneesmiddelen gebruiken voor spanningshoofdpijn rapporteren een toenemende ernstige dagelijkse hoofdpijn met soms enkele migrainekenmerken.

Behandeling

In eerste instantie moet je volledig stoppen met de pijnmedicatie. Dit is een heftig traject, die vooral de eerste weken zorgt voor een toename van de hoofdpijn. Daarom is het altijd belangrijk om dit in samenspraak met je huisarts te doen. Maar ook je omgeving moet hier rekening mee houden. Na 10-12 weken gestopt te zijn, kan dan bepaald worden wat de achterliggende hoofdpijn was en wat hieraan gedaan kan worden.

Samenvatting

• s'ochtends opstaan met hoofdpijn

• gebruik van pijnstilling > 3 maanden

• > 15 dagen per maand inname van paracetamol, ibuprofen of diclofenac

• > 10 dagen per maand inname van triptanen

Artikelen

15. Van Deventer KR. Medicatieafhankelijke hoofdpijn. Gebu 2011;45:25-9